جهت گیری های برقراری ارتباط و ویژگی‌های آنها

در این نوشته مجله تجارپ در مورد جهت گیری های برقراری ارتباط صحبت می‌کنیم. در تهیه این مطلب از نکاتی که در مصاحبه تجارپ با خانم مرضیه رستمی مطرح گردید، استفاده شده است. مرضیه رستمی، به عنوان مدرس و مشاور مهارت‌های ارتباطی و برقراری ارتباط موثر فعال است.

آیا تا به حال برای شما هم پیش آمده که کسی را برای اولین بار ملاقات کنید و خیلی سریع از او خوشتان بیاید؟ یا برعکس، شخصی که از همان لحظه اول شما را مجبور کند که از او فرار کنید؟ در هر صورت، این احساسات در نتیجه سبک رفتاری انسان‌ها به وجود می‌آیند. همه ما، ناخودآگاه به دنبال افرادی هستیم که در ارتباط برقرار کردن جهت گیری مشابه با ما دارند. همه ما می‌توانیم (باز هم ناخودآگاه) بگوییم که چه کسی جهت گیری نزدیک به ما دارد و چه کسانی اینچنین نیستند. بنابراین، راز موفقیت در برقررای ارتباط این است که بتوانیم جهت گیری های برقراری ارتباط را بشناسیم و انعطاف پذیری کافی برای درک و احترام گذاشتن به آنها را داشته باشیم.

اما قبل از اینکه بتوانید این کار را انجام دهید، باید تعیین کنید که جهت گیری شما و همچنین طرف مقابل شما در برقراری ارتباط چیست؟

هدف این نوشته این است که بتوانید جهت گیری رفتاری خود را پیدا کنید. همچنین بدانید چگونه باید آن را در تعامل با جهت گیری‌های دیگران، متناسب کنید. با این حال و قبل از هر چیز، مهم است بدانید که ما در اینجا در مورد تیپ‌های شخصیتی صحبت نمی‌کنیم، بلکه به توضیح جهت گیری های برقراری ارتباط در افراد می‌پردازیم. هر یک از ما جهت گیری خاصی در برقراری ارتباط داریم که معمولا تمایل داریم به آن پایبند باشیم. این توانایی که فرد بتواند جهت گیری ارتباطی خود را با شیوه‌ای که دیگران با آن ارتباط برقرار می‌کنند، هماهنگ کند، چه در زندگی حرفه‌ای و چه در زندگی شخصی یک مزیت بزرگ نسبت به دیگران دارد و شانس بیشتری برای بهره‌مندی از ارتباطات موثر با سایرین را خواهد داشت.

جهت گیری های برقراری ارتباط باز و بسته

اولین جنبه در بررسی جهت گیری ارتباطی افراد، برقراری ارتباط به صورت باز (به انگلیسی: Open) و بسته (به انگلیسی: Reserved) است. جهت گیری برقراری ارتباط به صورت بسته، گاهی وقت‌ها به عنوان برقراری ارتباط با احتیاط هم شناخته می‌شود. فکر می‌کنید شما در برقراری ارتباط به صورت باز عمل می‌کنید یا بسته؟

یک فرد باز کسی است که به راحتی احساسات و افکار خود را بدون هیچ سانسوری بیان می‌کند. به طور کلی و با دانستن این ویژگی بارز، می‌توانید افراد باز را در موقعیت‌های اجتماعی و ارتباطی به راحتی شناسایی کنید. در واقع، اگر شما فردی محتاط (یا بسته) هستید، ممکن است برای شما تا حدودی شوکه کننده باشد که افراد با جهت گیری ارتباطی باز واقعاً چطور می‌توانند مسائل شخصی‌شان را برای دیگران بازگو کنند. اگر با این افراد سوار آسانسور شوید، در طبقه ششم جزئیات زیادی را از زندگی شخصی آنها می‌دانید. یا مثلا وقتی که با یک همکار جدید صحبت کنید که به جهت گیری باز ارتباط برقرار می‌کند، ناگهان خود را درگیر برخی از خصوصی‌ترین احساسات و تجربیات آن شخص می‌بینید. این افراد مایلند شما را لمس کنند و از ارتباط چشمی و بیان احساسات برای برقراری ارتباط استفاده خواهند کرد. برای آنها هیچ چیز مهمتر از ایجاد روابط خوب بین فردی نیست.

در مقابل، فردی که در انتهای دیگر این طیف قرار دارد در برقراری ارتباط محتاط است. برای افراد بسته، مدت زمانی طول می‌کشد تا با طرف مقابل آشنا شوند. بر خلاف یک فرد باز که تمایل دارد آزادانه افکار و احساسش را بیان کند، فرد محتاط از افشای هر چیزی که ممکن است سرنخ‌هایی از ماهیت درونی او ارائه دهد، خودداری می‌کند. افراد با جهت گیری ارتباطی محتاط، هنگام ارتباط، فاصله مشخصی را با طرف مقابل حفظ می‌کنند؛ چرا که آنها در این شرایط راحتتر هستند و حس امنیت بیشتری دارند.

بعد از آشنایی با جهت گیری های برقراری ارتباط می‌توانید هنگام صحبت کردن و یا دست دادن با دیگران، براساس فاصله‌ای که آنها با شما می‌گیرند، تشخیص دهید که در کدام قسمت این طیف قرار دارند. آیا می‌توانید بفهمید که آنها در برقراری رابطه از جهت گیری کاملا باز و یا کاملا بسته پیروی می‌کنند؟ در این معیار، همه در مقیاسی از ۱ (بسیار بسته) تا ۱۰ (بسیار باز) قرار می‌گیرند.

ویژگی‌های افراد با جهت گیری ارتباطی باز

اگر بخواهیم به صورت کلی خصوصیات افراد با جهت گیری باز را فهرست کنیم به مواردی که در ادامه مطرح شده‌اند می‌رسیم. افراد با جهت گیری ارتباطی باز:

• بر اساس احساسات تصمیم می‌گیرند
• بی تفاوت به اداب و رسوم هستند
• در مورد هر موضوعی که پیش بیاید صحبت می‌کنند
• با موقعیت‌های اجتماعی گوناگون هماهنگ می‌شوند
• به آسانی وقتشان را در اختیار دیگران قرار می‌دهند
• فعالیت‌های گروهی را ترجیح می‌دهند
• بسیار پر حرارت و مشتاق هستند

ویژگی‌های افراد با جهت گیری ارتباطی بسته

افراد با جهت گیری بسته دارای ویژگی‌هایی هستند که آنها را از سایر جهت گیری های ارتباطی متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها عبارنتد از:

• خصوصیات زندگیشان را کتمان می‌کنند
• براساس مدارک و شواهد عینی تصمیم می‌گیرند
• آداب و رسوم را درست و رسمی رعایت می‌کنند
• در کمال شکیبایی با اوضاع و شرایط گوناگون مواجه می‌شوند
• فعالیت‌های انفرادی را ترجیح می‌دهند
• وقتشان را با احتیاط در اختیار دیگران قرار می‌دهند
• برنامه ریزی زمان‌بندی شده‌ای دارند
• از تماس فیزیکی دوری می‌کنند
• برای کار اولویت قائل هستند
• سرعت کلامشان یکنواخت است

بر این اساس می‌توانیم این طور نتیجه گیری کنیم که تفاوت‌های اصلی افراد با جهت گیری ارتباطی باز و بسته در اهمیت دادن به وقت، کار و تعیین حریم‌های ارتباطی است.

جهت گیری های برقراری ارتباط مستقیم و غیر مستقیم

این مقیاس نشان می‌دهد که افراد چگونه با شرایطی که در آن قرار دارند ارتباط برقرار می‌کنند؟ جهت گیری های برقراری ارتباط مستقیم و غیر مستقیم تعیین کننده این رفتار نیز هستند که آیا احتمال دارد فرد در فعالیت‌های اجتماعی پیش قدم شود یا برعکس، می‌خواهد در منطقه امن خود باقی بماند.

فردی که در انتهای این طیف و در جهت گیری برقراری ارتباط غیرمستقیم قرار دارد، دارای سرعت پایین در تصمیم گیری است. این افراد به امنیت اهمیت زیادی می‌دهند. به عنوان مثال، بعید است شخصی که جهت گیری ارتباطی وی غیرمستقیم است، در یک گروه یا مهمانی برای معرفی خود پیش قدم شود. آنها کمتر با دیگران مواجه می‌شوند و به طور کلی ترجیح می‌دهند در گوشه‌ای آرام با یک دوست یا فردی آشنا صحبت کنند. احتمالا حالا بهتر درک می‌کنیم که معنای رفتار توام با امنیت در این افراد چیست؟ عموماً همین افراد هستند که می‌توانند نتایج بسیار دقیقی را در کارهای مختلف ارائه دهند.

شخصی که در انتهای دیگر طیف قرار دارد، از جهت گیری ارتباطی مستقیم بهره می‌گیرد. این افراد تصمیم‌های سریع می‌گیرند و معمولا قاطع هستند. اغلب افرادی که جهت گیری ارتباطی غیر مستقیم دارند، آنها را رقابت جو و کنترل کننده تلقی می‌کنند. در یک جلسه تجاری یا علمی، این افراد نکات تاکیدی را بیان کرده و کمی بلندتر از سایر شرکت کنندگان صحبت می‌کنند. آنها از ریسک کردن نمی‌ترسند، اما عدم انعطاف پذیری دیگران (بخصوص هم تیمی‌ها) آنها را آزرده می‌کند.

ویژگی‌های افراد با جهت گیری ارتباطی مستقیم

برخی خصوصیات رفتاری در افرادی که جهت گیری ارتباطی آنها مستقیم است، از سایرین بارزتر هستند که می‌توان آنها را به این صورت جمع بندی کرد:

• نیرومند، رقابت جو، عجول، پرحرف و چرب زبانند
• به قول معروف نخود هر آش هستند
• محکم و قاطعانه و بلند سخن می‌گویند
• سریع و نیرومند دست به عمل می‌زنند
• به سرعت عمل بها می‌دهند و در دستیابی به نتایج هدف گذاری شده شتابزده هستند
• برونگرایانی هستند که نقطه نظرشان را با صراحت اعلام می‌کنند

ویژگی‌های افراد با جهت گیری ارتباطی غیر مستقیم

افراد با جهت گیری ارتباطی غیر مستقیم دارای ویژگی‌های بارزی هستند که عبارتند از:

• وارفته و شاکی و کم تحرکند
• لحن کلام آنها نرم‌تر و آهسته‌تر از حد معمول است
• در کارها و مسئولیت‌هایشان دقت عمل به خرج می‌دهند
• در فعالیت‌های اجتماعی پیش‌قدم نمی‌شوند
• از ماجراجویی پرهیز می‌کنند و به دنبال یک گوشه امن و راحتند

با این توضیحات می‌توانیم این طور استنباط کنیم که تفاوت‌های اصلی جهت‌گیری مستقیم و غیر مستقیم در اهمیت دادن به زمان، سرعت عمل و تمرکز است.

پرسش‌های متداول درباره جهت گیری های برقراری ارتباط